मिडिया अनुसन्धानः प्राज्ञिक पूर्वाधार निर्माणका केही अभ्यास

नेपाली मिडियाको विकाससँगै यसमाथि प्राज्ञिक अध्ययन गर्ने प्रक्रियाले गति लिन थालेको छ । मिडिया अनुसन्धानको प्रमुख पूर्वाधारका रूपमा विश्वविद्यालयमा हुने सम्बन्धित विषयको अध्ययन अध्यापनदेखि समाजमा हुने अन्तर्किया, बहस, स्रोत सामग्रीमाथि अनुसन्धानकर्ताको सहज पहुँच र प्रकाशनको वातावरण आदिलाई लिन सकिन्छ । नेपाली समाजमा त्यस्ता पूर्वाधार पनि विस्तारै निर्माण हुँदै छन् । यद्यपि नेपाली मिडियाको क्षेत्रमा अनुसन्धान गर्न खोज्ने व्यक्तिले त्यस्ता पूर्वाधार तथा अवसरहरूबारे सहज रूपमा जानकारी प्राप्त गर्न सक्ने अवस्था छैन । आफ्ना वरिपरि उपलब्ध पूर्वाधारबारे पर्याप्त जानकारी नहुँदा मिडिया अनुसन्धान हुन सक्ने जति सहज बन्न सकेको छैन । यो पुस्तक मिडिया अनुसन्धानः प्राज्ञिक पर्ूवाधार निर्माणका केही अभ्यास ले नेपालमा मिडिया अनुसन्धानका लागि निर्मित संरचनाबारे जानकारी दिन्छ ।

परिचयबाहेक पाँच अध्यायमा विभाजित यस पुस्तकमा नेपाली विश्वविद्यालयमा पत्रकारिताको पढाइ र शोध, नेपाली मिडियाबारे हुने विभिन्न छलफल, कार्यपत्र र पुस्तक प्रकाशनका विविध आयामलाई समेटिएको छ । पुस्तक तथा जर्नल प्रकाशनमा चौतारीले सँगालेको अनुभव प्रस्तुत गरिएको छ भने अन्तमा मिडिया अनुसन्धानका लागि उपलब्ध स्रोत सामग्री तथा त्यसमाथि अनुसन्धानकर्ताको पहुँचबारेको चर्चा छ । यो पुस्तकले मिडिया अनुसन्धानको पूर्वाधार निर्माणतर्फ विभिन्न क्षेत्र र संस्थाबाट भइरहेका अभ्यासमाथिको छलफललाई अगाडि बढाउनेछ । मिडियाकर्मी, विद्यार्थी र अनुसन्धानकर्मीलाई यो पुस्तक उपयोगी हुनेछ ।

देवराज हुमागाईं, कोमल भट्ट र कृष्ण अधिकारी मार्टिन चौतारीमा आवद्ध अनुसन्धानकर्मी हुन् । मिडियाका विभिन्न पक्षबारे उनीहरूका विश्लेषणात्मक लेखहरू प्रकाशित छन् । उनीहरूको सह-सम्पादनमा मार्टिन चौतारीबाट नेपाली मिडिया सर्न्दर्भ ग्रन्थ -२०६०), रेडियो नेपालको सामाजिक इतिहास -२०६१) र रेडियो पत्रकारिताः एफएममा समाचार र संवाद -२०६२) नामक पुस्तक तथा वाषिर्क जर्नल मिडिया अध्ययन प्रकाशित छन् ।
 

विषयसूची

• प्राक्कथन - छ
• परिचय - १
• अध्याय एक
  • पत्रकारिता शिक्षा र स्नातक्ततहमा - १९
    मिडिया शोधपत्र लेखनः केही प्रारम्भिक टिप्पणी
• अध्याय दुई
  मिडियासम्बन्धी छलफल र बहसको संस्कृति - ५९
• अध्याय तीन
  नेपाली मिडियाका पुस्तक प्रकाशनः विविध पाटाहरू - ७७
• अध्याय चार
  सम्पादन र प्रकाशनको प्रक्रियाः मार्टिन चौतारीको अनुभव - १०३
• अध्याय पाँच
  मिडिया स्रोत सामग्रीको उपलब्धता र पहुँच - १२५
• सर्न्दर्भ सामग्री - १५५
• अनुसूची
  1. मिडियासम्बन्धी शोधपत्रहरूको विवरण - १६९
  2. नेपाली मिडियासम्बन्धी कार्यपत्रको सूची - १८३
  3. मिडिया अध्ययन जर्नलको सम्पादकीय नीति - १९९
• अनुक्रमणिका - २०३