History of the Public School Education in Nepal, 1900-1990

This research will explore the history of public school education in Nepal between the years 1900 and 1990.

This research will explore the history of public school education in Nepal between the years 1900 and 1990. Given the dominance of the state-centric approach in the existing writings on the subject, we propose a different approach to this history. While the particular characteristics of the various political regimes and their policies for school education are important to our inquiry, our focus will be on the agency of common people who marshalled their ideas, energy and collective resources to start and run schools against great odds. We focus on individuals and collectives that made school education possible for members of various groups, communities, and solidarities that had hitherto little access to schools. Their work happened by negotiating the restricting dynamics of the various regimes and by taking risks that pushed the borders of the socially possible at any given moment of time. The outputs of this study will collectively constitute a solid contribution to our knowledge about public schooling in a country in the Global South that was a late starter when it comes to school education for the masses.

Project Partner

Spencer Foundation, USA

Publications

Journal Articles

उप्रेती, देवेन्द्र । २०८१ । पूर्वी नेपालको शैक्षिक विस्तारमा महानन्द सापकोटा र नेपाली भाषा प्रचारक संघ (वि.सं. १९९३–२०१३) । समाज अध्ययन १९ : ६३–१३४।

मोक्तान, सन्जिला । २०८१ । डाब्जोङमा भाषा पाठशालाको स्थापना र शिक्षामा तामाङको पहुँच (वि.सं. १९८६–२०१८) । समाज अध्ययन १९ : १८१–२१६ ।

Popular Articles

उप्रेती, देवेन्द्र । २०८१ । करफोक शिक्षा सम्मेलन - २००९ र ‘साक्षर बाहिनी’ । शिक्षक १७(१६२): ५४–५६ ।

उप्रेती, देवेन्द्र । २०८१ । चन्द्रशमशेरको शिक्षा नीतिको आलोचना । शिक्षक १७(१६०): ५६–५७ ।

उप्रेती, देवेन्द्र । २०८१ । कृष्णप्रसाद कोइराला : एक प्रगतिशील शैक्षिक अभियन्ता । शिक्षक १७(१५८) : ५६–५७ ।

उप्रेती, देवेन्द्र । २०८१ । नि: शुल्क र अनिवार्य शिक्षा : सय वर्षअघिको एउटा प्रस्ताव । शिक्षक १७(१५६) : ६८–६९ ।

पराजुली, लोकरञ्जन । २०८० । अनि नेपालमा खुल्यो बोर्डिङ स्कुल ! कान्तिपुर (कोसेली), चैत ३, पृ. ख ।

Onta, Pratyoush. 2024. Revisiting the ‘Rashtrabhasha Shiksha Pranali’. The Kathmandu Post, July 19.

Onta, Pratyoush. 2024. Plural Histories of School Education. The Kathmandu Post, March 15.

Blogs

पन्थी, अर्जुन । २०८१ । बल्कोटको बतिलो ! MC Blogs, October 2, 2024 ।

Presentations

Arjun Panthi
२०८१ षडानन्द 'गुरु महाराज' बनेपछि : पूर्वी नेपालको दिङ्लामा संस्कृत पाठशालाको उदय तथा व्यवस्थापन (वि.सं. १९५५–२०१५) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८१ षडानन्द ‘गुरु-महाराज’ बनेपछि : पूर्वी नेपालको दिङ्लामा जमिनमाथिको पहुँच, संस्कृत पाठशालाको उदय तथा व्यवस्थापन (वि.सं. १९५५–२०१५) । मार्टिन चौतारीको नियमित अनुसन्धान शृंखलामा साउन २७ मा दिएको प्रस्तुति ।

Devendra Uprety
२०८१ कृष्णप्रसाद कोइराला र पूर्वी नेपालमा “आधुनिक शिक्षा” को शुरूआती विस्तार (वि.सं. १९६८–२००७) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

2024 "History of the Public School Education in Nepal during the Long 20th Century: Non-state-centric Perspectives and Examples" joint lecture (with Pratyoush Onta) at an event jointly organized by South Asia Institute Kathmandu branch office, Heidelberg Academy of Sciences and Humanities and Nepal Heritage Documentation Project of Heidelberg University and Martin Chautari in Patan, October 21.

२०८१ बिसौँ शताब्दीका शुरूआती दशकमा ब्रिटिस-भारतमा नेपालीहरूले चलाएको विद्या विमर्श (सन् १९१३–१९२९) । मार्टिन चौतारीको नियमित अनुसन्धान शृंखलामा वैशाख २३ मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८० पूर्वी नेपालको शैक्षिक विस्तारमा महानन्द सापकोटा र नेपाली भाषा प्रचारक संघ (वि.सं. १९९३–२०१२) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८० मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८० वि.सं. २००७ पछि पूर्वी नेपालको शैक्षिक उन्नयनमा महानन्द सापकोटा र नेपाली भाषा प्रचारक संघको भूमिका । मार्टिन चौतारीको नियमित अनुसन्धान शृंखलामा असोज ७ मा दिएको प्रस्तुति ।

Lokranjan Parajuli

२०८१ नेपालमा सहशिक्षाको प्रारम्भिक बहस । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८१ नेपालमा आधुनिक बोर्डिङ स्कूलको प्रारम्भिक इतिहास (रूख गुरुङसँग) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

2024 “The Early Discourses of Co-education in Nepal,” presentation at the Annual Kathmandu Conference on Nepal & the Himalaya organized by Social Science Baha in collaboration with the Association for Nepal and Himalayan Studies, Britain-Nepal Academic Council, the Centre for Himalayan Studies–CNRS & Nepal Academic Network (Japan), July 25.

Pratyoush Onta
2024 “Gopal Pande, Nepali Shiksha Parishad and the ‘Rastrabhasa Shiksha Pranali’ (1951–1973)”, presentation at the Chautari Annual Conference, November 28.

2024 "History of the Public School Education in Nepal during the Long 20th Century: Non-state-centric Perspectives and Examples" joint lecture (with Devendra Uprety) at an event jointly organized by South Asia Institute Kathmandu branch office, Heidelberg Academy of Sciences and Humanities and Nepal Heritage Documentation Project of Heidelberg University and Martin Chautari in Patan, October 21.

2024 “Gopal Pandey and the 'Rastrabhasa Shiksha Pranali' Run by the Nepali Shiksha Parishad (1951–1973),” presentation at the Annual Kathmandu Conference on Nepal & the Himalaya organized by Social Science Baha in collaboration with the Association for Nepal and Himalayan Studies, Britain-Nepal Academic Council, the Centre for Himalayan Studies–CNRS & Nepal Academic Network (Japan), July 25.

Rukh Gurung
२०८१ नेपालमा आधुनिक बोर्डिङ स्कूलको प्रारम्भिक इतिहास (लोकरञ्जन पराजुलीसँग) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

2024 “The Access of Gurungs to Formal Education through the Lahure Highway: A Case Study of Thaman Hostel, Dehradun,” presentation at the Annual Kathmandu Conference on Nepal & the Himalaya organized by Social Science Baha in collaboration with the Association for Nepal and Himalayan Studies, Britain–Nepal Academic Council, the Centre for Himalayan Studies–CNRS & Nepal Academic Network (Japan), July 25.

2024 “The Access of Gurungs to Formal Education through the Lahure Highway: A Case Study of Thaman Hostel, Dehradun,” presentation at the 4th International Conference organized by the Indian Association for South Asian Studies (IASAS), Bhubaneswar, India, June 22.

२०८० गुरुङको औपचारिक शिक्षामा पहुँच : मणिसिंह गुरुङ र गोर्खा पाठशाला, शिलाङको कथा (सन् १९१५–१९५०) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८० मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८० गुरुङहरूको औपचारिक शिक्षामा पहुँच : मणिसिंह गुरुङ र गोर्खा पाठशाला, शिलाङको कथा (सन् १९१५−१९५०) । मार्टिन चौतारीको नियमित अनुसन्धान शृंखलामा असोज २८ मा दिएको प्रस्तुति ।

Sanjila Moktan
२०८१ विद्यालय शिक्षामा लैङ्गिक असमानताः डाब्जोङका तामाङ महिलाको सन्दर्भ (वि.सं. २००८–२०५५) । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८१ मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८१ दाप्चामा भाषा पाठशालाको स्थापना र शिक्षामा स्थानीय समुदायको पहुँच । मार्टिन चौतारीले भदौ २८ मा श्री कृष्ण माध्यमिक विद्यालय, दाप्चा छत्रेबाँझ, नमोबुद्ध ९, काभ्रेपलाञ्चोकमा आयोजना गरेको “दाप्चाको शैक्षिक इतिहास : शिक्षामा स्थानीय समुदायको पहुँच” विषयक खुला छलफल कार्यक्रममा दिएको प्रस्तुति ।

२०८१ डाब्जोङमा भाषा पाठशालाको स्थापना र शिक्षामा तामाङको पहुँच (वि.सं. १९८६–२०१८) । तामाङ न्हाङ्खोर, तामाङ डाजाङ, र तामाङ राष्ट्रिय पुस्तकालयले भदौ ६ मा आयोजना गरेको नवौँ तामाङ ज्ञान महोत्सवमा दिएको प्रस्तुति ।

२०८० नेपालमा तामाङहरू शिक्षामा किन पछि परे ? डाब्जोङका तामाङहरूको शैक्षिक इतिहास । मार्टिन चौतारीको नियमित अनुसन्धान शृंखलामा माघ २८ मा दिएको प्रस्तुति ।

२०८० सन् १९५० अघि र पछि : दाप्चाका तामाङ जातिको शिक्षामा पहुँच । मार्टिन चौतारीले मंसिर १२–१४ मा आयोजना गरेको चौतारी वार्षिक सम्मेलन-२०८० मा दिएको प्रस्तुति ।